Muzeu i Veshjes - Bashkia e Vakaricit

Bashkia e Vakaricit » Territori » Muzeu i Veshjes

Bashkia

Shërbime on line

I arritshëm

questo sito e' conforme alla legge 4/2004

Territori

Calabria

Notizie non disponibili

Cerca nel sito

Muzeu i Veshjes dhe i Arëvet Arbëreshë

museo , costume , arbëresh, vaccarizzo albanese Tek Pëllasi i Kumënit, më i vjetëri i katundit, sot ka seli, Muzeu i Veshjes dhe i Arëvet Arbëreshë e përgatitur ka Administrata e Bashkisë së Vakaricit dhe ka Papàs Giuseppe Faraco te viti 1984. Pëllasi mbjedh, sot, në sallat e gjera dhe e ndrequra, ekspozitën e përheshme e kostumit nuseje, e kostumit të dytë dhe e kostumit për nga dita e dica Bashkësive Arbëreshe. Bashkë me kostumin e Vakaricit mund admirohen, në fact, kostumet e Farnetës, e Shën Benedhitit, e Frasnitës, e Shën Mitrit, e Shën Sofisë, e Spixanës, e Horës së Arbëreshëvet dhe e Shkodrës.

ori , vaxxarizzo albanese Pamje fotografike e Arëvet Arbëreshë

Tek Pëllasi i Kumënit mund admirohet edhe një Pamje fotografike e Arëvet Arbëreshë.

Festë Popullore e Veshjevet Arbëreshe

sagra , costume , vaccarizzo albanese Simbjet u mba manifestimi XXIII. Shfaqja është një ndodhje për promovimin dhe vlerësimin e trashëgimisë kulturore së katundit. Në tri ditë festash organizohen, kuvende, ekspozita dhe parakalime të kostumevet së traditës së shumë katunde të Arbërisë. Mbrëmanet këngët, muzikat dhe vallet arbëreshe e grupevet dhe ngjërim i të ngrënët tipik.

Veshje

Kostumi ynë, i vluar me zili, përfaqëson edhe sot një simbol të identitetit dhe të përkatësisë etnike. Transformimi i kostumit është i lidhur me zhvillimin e kohës për lidhjet çë kaluan ndë mes të kulturës sonë dhe të kulturës zyrtare, megjithatë, kostumi arbëresh, çë ndryshon për forma dhe për ngjyra, mbajti nomenklaturën origjinale e vendevet të ardhjes shqiptare dhe strukturën e pangarë e dicave elementeve: kezë, vel - tuvalë, linjë me mbërrlletë, cohë, panderë.

museo , vaccarizzo Petku i përdorur për këto kostume ish, lesht për të nëmurat, pumbakun, liun dhe mëndafshin për të bëgetët, petk shumë herë të prodhuar me argalinë mbë shpi, kështu si kostumet çë ishin të qepura me ata. Te shekulli XVIII gjendjet ekonomike dhe shoqërore e ndryshme i dhanë Arbëreshëvet mundësinë sa të bin e qepëjin kostumet ka mjeshtrat e katundit. Këta i vlerësuan dhe ndërruan cilësinë, punimin dhe shumicën e qëndimavet tue përdoruar petk më të vlershëm, të laminuar me ar, vulltin, etj. çë vinej ka Napuli, qendër e përhapjes kulturore për katundet arbëreshe si për gjithë Jugun e Italisë.

Stolitë

costume , vaccarizzo , museo Ditën e martesës nusja veshej me Stolitë. Linja këmishë, liu ose pumbaku të bardhë e zbukuruar me një mbërrlletë të bërë tek gërsheu ose tulli, ish e mbullitur ka petila me qëndisje. Mbi linjës, nusja vënej xhipunin llastri - e laminuar me ar në ngjyrën e cohës, ngjyrënenë. Xhipuni llastri kish edhe, dorëzat, anat dhe krahët e zbukuruar me galune ari. Shumë të bukura ishin sutana razi dhe coha llastri me qika të ndëndura të bëra me avullin. E para ish razi të kuq të laminuar me ar dhe me galune ari, e dyta e vënë mbalë kësaj ish mëndafshi, zakonisht ngjyrëtrëndafil, edhe këtë të laminuar me ar dhe me galune ari. Nusja sa të burtonej sutanën razi ngrënej cohën llastri përpara dhe e mbërthenej praptë. Tundu tundu mesit lidhnej, një brez, pandera e dekoruar me fij ari ose argjendi me mbylljen drejtkëndore e vënë mbi barkun dhe e qëndisur me zbukurime si kezën mbulesa-tupi. Këto elemente ishin të dyja shenjë se gruaja ish e martuar.

particolare , museo , vaccarizzo albanese

Gratë arbëreshe mbjidhjin lesht tek kucjeti me dy këshetë të ngatërryer me jetulla të barda - llecet, dhe prana të bashkuara me këshetët anësor më të vikërr - miçet, e lidhur me një jetull të zezë, ata kështu bëjin një tup çë mbulojin me kezën.

Pjotësojin Stolitë: pani razi ngjyrënenë me galune ari i sjellë mbi krahët, tuvala treni ose ari dhe tuvala tulli të kuq çë mbulonej kryen dhe faqen e nuses, kollocjetët pumbaku të bardhë të bërë me hekurëzit dhe këpucët e bëra me petkun e cohës llastri.

Stolitë ishin, në fund, e zbukuruara me arët: serpa ari të kuq me një varëse si çufë dhe një bërrllok të dekoruar me smalte të ngjyruara, tek gjishti i unazës së dhjathtë unazën e besës, tek mbërrlleta e linjës spingullën, tek veshët rriqint me një thekë të gjatë dhe me dekorimin e serpës dhe e spingullës.

Kostumi i dytë

Kostumi i dytë, çë nusja vënej sa të venej mbë qishë të dielën pas martesës, për vizitat mirësjelljeje ose tek festat, ish i përbërë ka linja, liu ose pumbaku të bardhë, e zbukuruar me mbërrlletën, ka sutana razi me qika të ndëndura ngjyrënenë dhe e dekoruar, tek ana e poshtme, me galune ari të gjera, ka sutana kapsholle ose sutana me pedhan e zbukuruar, tek ana e poshtme, me një rrip razi të gjelbër. Xhipuni kastori, i bërë me shqënd të zi ose vulltini, ish i zbukuruar tek krahët dhe tek dorëzat me galune ari, mëngat kishin qëndisje lulesh të bëra me penj mendafshi ari. Pjotësojin kostumin e dytë vandezini mendafshi të kaltër me qëndisje ari, skamandili mendafshi të verdhë ose ngjyrëportokall dhe facëlletuni kashëmiri i dekoruar me thekë.

Kostumi për nga dita

Edhe sot tek katundi ynë shihet ndonjë pjakë me kostumin për nga dita, një kostum çë duket i thjeshtë për formën dhe për petkun, por nëng është i lehtë as t’e veshësh as t’e sillësh. Linja është e veshur nën llanetën, një jelek pumbaku me ngjyra të ndryshme çë mban gjirin. Dekolteja e thellë e linjës është e mbullitur me petilën, gratë kështu mbulojin gjirin dhe mund tundshin më mirë kur shërbejin tek dherat. Xhipuni zuavë është razi, leshi ose vulltini të zi dhe i qëndisur me penj mendafshi të zi. Sutana me riç ose sutana pupagjeli pumbaku të kuq, ka fundin e zbukuruar me një riç. Gratë mbulonjën kryen me një skamandil pumbaku ose leshi të lidhur tek kucjeti, kurse prëhrin me një vandezin pumbaku.

Veshja ndër të zeza

costume , lutto , vaccarizzo albanese Bjerrja e një të afërm ish shumë e ndier ndë katund. Në veçanti, gratë çë birjin të shoqin, ditën e varrimit, veshjin stolitë por mbulojin cohën me një vandizin të zi dhe lesht e zgjidhur me një skamandil edhe këtë të zi. Të tjerat ditë, dhe njëherë për gjithë jetën, gruaja veshej e tërë ndër të zeza për shenjë zije, vet linja ish e bardhë por pa mbërlletë. Pjotësojin veshjen edhe facëlletuni, skamandili, kollocjetët dhe këpucët të zez.